nusabali

Mémé

  • www.nusabali.com-meme

Ramé lan girang, cerik-ceriké di banjar. Malajah nyurat aksara Bali, magending Bali lan mirengang satua Bali.

Tuah ento gaginané sabilang suryané ngeséng kauh. Gumanti saja miara lan nglestariang. Luh Méi inget tekén piteket bapanné, dugas mara tamat SMA. Luh Méi tamat jurusan bahasa, dot pesan nglanturang kuliah nyemak jurusan pariwisata apang nyidayang magaé ka luar negeri. Nanging apa ané dotanga tusing nyidayang kaisin baan bapanné. Ditu Luh Méi mapangenan kenehné sedih. Yéning unduk kawegedan mabasa Inggris, eda buin takonanga. Luh Méi masih malajahin basa lan aksara Cina, yadiastun tondén madan waged, nanging yéning orahina maca aksara Cina déwékné bisa. Bapanné meled pesan ngélahang Luh Méi magaé ka luar negeri, nanging ada ané makrana. Ada ané negul tan patali. Luh Méi pianakné tuah adiri, kadirasa joh nongos, bisa ngaénang keneh bapanné sedih. Adénan suba mati yéning mapisah ngajak pianakné. Bapanné nuturang makejang ané ada di kenehné, yéning kanti Luh Méi joh ngoyong. Apabuin ka luar negeri magaé. Pastika makelo sing tepukina, men nyén lakar ajaka buin maduman rasa ngliwatang peteng. Bapanné lantas nuturin Luh Méi.

“Luh, bapa mapengidih, kanggoang dini magaé, yadiastun asilné tusing nyidayang meliang bapa pizza. Kanggoang bapa suba madaran nasi cacah lan ubi matambus, nanging bapa enu nyidayang nepukin I Luh. Enu nyidayang matuturan buka kéné sabilang wai. Bapa tusing bagia baan arta brana, idup bungah ngaé keneh benyah. Yéning bapa enu nyidayang dini ngajak I Luh, ento sujati bagia bapa.” Teges pesan bapanné matuturan, ulian kaliwat sayang.

“Men apa jemak gaéné dini, bapa? I Luh dot nawang pakibeh idup! I Luh dot nawang kénkén guminé di luar negeri. I Luh dot malajahin kebudayaan anaké di dura negara!” Luh Méi mesuang isin kenehné.

“Luh, yéning dot malajah, sujatiné apa ané gelahang iraga ento malu telebang malajahin. Kebudayaan, adat istiadat lan agama iraga di Bali, kondén sajan nyidayang baan tatas malajahin. Kondén buin cara jani, akuda yowana Bali ané demen nganggo basa Bali tatkala maraosan di jumah lan ngajak krama Bali? Kondén pengaruh pariwisata, basa Baliné kalah ngajak basa luar negeri. Buina jani, yén selehin akuda krama Bali ané enu bisa nulis lan maca aksara Bali? Yéning dot I Luh dadi anak pradnyan, tegarang jani kupakin lan plajahin susastra Baliné, ditu I Luh nyidayang masesuluh nemu ané madan wibuh. Bapa tuah nyidayang nuturin, sawiréh I Luh jani pinaka pewaris ané patut miara lan ngrajegang. Apabuin I Luh demen malajahin basa, aksara, lan sastra. Kanggoang suba I Luh kuliah ngalih jurusan basa Bali. Bapa lakar mautsaha lan ngalihang béasiswa apang kanti I Luh dadi sarjana. Dini kanggoang ngajak bapa, ngayah lan malajah, kanggoang cenik lantangé alih anggon bekel idup.”

Bengong Luh Méi mirengang tutur bapanné. Miribang tusing cumpu orahina kuliah nyemak jurusan basa Bali. Bapanné tusing buin maraosan. Depanga Luh Méi bengong lan makeneh matetimbang ngajak déwékné padidi. Nanging, bapanné satata inget nanjénin madaar lan cara biasané ngorta ngajak Luh Méi.

Sagét buin telung dinané, Luh Méi ngorta ajak bapanné, nyak kuliah nyemak jurusan basa Bali. Keneh bapanné liang pesan, kadi tatabin guling akutus. Ditu bapanné nyansan égar lan jemet magaé apang nyidayang Luh Méi tamat dadi sarjana. Tusing karasa petang tiban suba majalan, Luh Méi suba tamat kuliah lan suba magaé ngonor di SMA tongosné ipidan masekolah. Nyén nawang sagét ada bukaan P3K, astungkara nyidayang lulus katerima. Luh Méi di désané tusing engsap ngayah lan malajah ngajak cerik-ceriké di banjar, nglestariang basa Bali pinaka mémé.

Tumbén kenehné Luh Méi runtag. Paliatné puyung sada makembengan yéh paningalané. Miribang inget tekén tutur bapanné ibi peteng dugasé negak bareng ditu di ampik umahné nuju purwani, tatkala bulané makenyem galang. Bapanné matuturan galang nléhtéhang makejang. Miribang Luh Méi jani suba bajang lan suba ngelah demenan. Ditu bapanné nuturang unduk selaé tiban ané suba liwat.

“Luh, sawiréh jani suba nemu galang keneh bapa lan yusan I Luh ané suba madan nawang beneh lan saja. Bapa patut pesan nuturang makejang. Nyén sujatiné I Luh.” Sambilanga nuléngék langit bapanné matuturan, miribang ngingetang unduké ané suba makelo sajan. Luh Méi negak di samping bapanné nelektekang paliat bapanné ané joh sawat.

“Luh, ipidan dugas bapa mara tamat SMA, bapa nutug Wayah Nuraga marantau kemu ka Jakarta. Ditu bapa magaé sambilang kuliah. Bapa magaé di toko éléktronik, bosné anak Cina. Semengan jam kutus, bapa suba mukak toko. Jam dua tokoné matutup, lantas bapa majalan kuliah kanti jam pitu peteng. Bapa buin ka toko majaga, sawiréh jam lima tokoné buin mabukak kanti jam sia peteng. Biasané ané nulungin mukak tokoné, pianak bosé ané lua, madan Chan Méi-Yin. Pianak bosé kuliah di Univérsitas Indonésia (UI) seméster telu. Pianak bosé jemet sajan. Sabilang wai yéning tusing sibuk, pastika nulungin madagang di toko. Dikénkéné, bapa banga ngidih nasi, sawiréh tawanga bapa tuara. Tusing karasa, suba atiban bapa marantau di Jakarta. Kondén taén bapa mulih ka Bali. Dugasé ento taun 1998, nyaluk bulan Méi. Guminé gawat pesan di Jakarta. Ada demo mahasiswa ngruntuhang orde baru. Bapa aliha ajak Wayah Nuraga, tuturina apang tusing bareng démo. Kanggoang nyaga toko jemak gaéné.” Bapanné matuturan unduké dugas lakar ngawitin ada réformasi.

“Bapa tusing ka kampus, sawiréh di kampus gawat pesan. Bapa tuah nongosin toko. Jam lima bapa buin mukak toko madagang cara biasané. Dingeh tokoné ané ada di Jalan Sudirman kajarah lan katunjel. Tongos toko bapa madagang enu joh, dadiné tusing kajarah lan katunjel. Satondén bapa nutup toko, nadak sara bosé nélpun nakonang pianakné, apa ada di toko? Bapa ngorahang tusing ada. Buin limang dinané, bapa panggila ngajak bosé ka umahné, Wayah Nuraga bareng nutugin. Ditu bapa lan Wayah Nuraga mragatang makejang. Lantas buin maniné, ulian guminé gawat pesan di Jakarta, bapa ngungsi mulih ka Bali. Wayah Nuraga ngatehang bapa mulih ka Bali, Nona Chan Méi-Yin pianak bosé bareng nutug. Nona Chan Méi-Yin kajangkepang ngajak bapa makurenan nangun grhastha asrama. Nona Chan Méi-Yin nyak ngajak bapa makurenan, krana Nona Chan Méi-Yin suba beling. Ané ada di basangné tusing lén tuah I Luh.”

Luh Méi bengong, déwékné mara nawang méménné madan Chan Méi-Yin. Anak Luh keturunan Tionghoa. Ento pastika makada, déwékné ngelah kulit putih gading lan paningalané sipit cara anak Cina. Lantas Luh Méi nglanturang matakon.

“Men kija i mémé jani, bapa? Ngujang tiang sing taén nawang kénkén muanné? Ngujang tiang sing nawang kénkén anget gelutanné?”

Bapanné makembengan yéh paningalan nglanturang buin matuturan.

“Dugasé ento mémén I Luhé di rumah sakit, mara suud nglahirang I Luh. Bapa enu mulih ngaba ari-ari I Luhé lakar pratékang jumah. Makelo bakat bapa jumah, sawiréh enu ngalih sakancan sarana anggon nanem ari-ari. Tengai mara bapa buin ka rumah sakit. Dapetang bapa, mémén I Luhé suba tusing ada ditu. Bapa tuah nepukin I Luh di tongos bayiné sirep aris, masaput anget lan misi sapu tangan putih marénda bunga mawa. Paling bapa matakon kemu mai, nakonang kija mémén I Luhé. Tusing ada kabar kayang jani. Nanging bapa enu bagia, sawiréh I Luh enu ngajak bapa kanti jani. Ento ané makada bapa tusing maang I Luh magaé ka luar negeri.”

Tutur bapanné dibi, enu ingetanga ngajak Luh Méi ané sedih. Ngujang tusing taén nyidayang ngajak méménné dini? Kénkén rasan gelutan angetné mémé? Kénkén munyinné mémé yéning nuturin déwékné? Ngénggalang engkebanga kenehné ento, sawiréh Luh Méi nawang, apa ané karasayang, pastika bapanné patuh ngrasayang. Sedih maimbuh kangen.

Nadak sara, buin jebosné Luh Méi kesiabanga ngajak anak cerik ané ajaka malajah di banjaré. Anaké cerik ento nundikin lan ngraos.
“Mbok Luh, niki wénten titipan!”
“Sira nitipang nggih?”
“Nika wénten anak istri ring ajeng banjaré tedun saking mobil putih.”
“O… nggih, matur suksma!”

Lantas Luh Méi mukak bungkusan ané baanga tekén anak ceriké ento. Bungkusané misi sapu tangan marénda bunga mawa, misi tulisan nganggo aksara Cina. Makelo tlektekanga, adekina boné patuh tekén ané ada di lemarinné. Tulisan aksara Cinané usudina lan adéng-adéngina maca.

“Chan Méi-Yin.” Makesiab Luh Méi, limané ngejer awakné ngetor. Paliatné puyung, yéh paningalané makembengan ulian tusing nyidayang naanang, lantas ulung melusin pipinné. Ngénggalang Luh Méi pesu uling banjaré, nguber anaké ané maang sapu tangan. Uling joh ngenah mobil putih, sagétan suba ilang engseb di tanggu désané. 7

Komentar