nusabali

Ulian Munggul Kayu Tenget

  • www.nusabali.com-ulian-munggul-kayu-tenget

Ia kasub dadi tukang punggul. Gaginané tuah tukang punggul. Langah anaké ané bani nyemak gaé munggul. Ia wanén menék punyan kayu ané gedé, tegeh, tur ané tenget.

Untengné, iraga apang masapa satondén mamunggul. Yén sida mapejati, paling tuara maturan canang ri kala lakar munggul kayu ané makabar tenget, ané di pura.

Ia tuara ngitungang ané serem-serem, ané tenget-tenget. Ia tuah takut yéning pianak somahné makenta ulian sing sida meliang baas. Unduk orta ané serem, ia lascarya tekén titah Ida Sanghyang Widhi. Lekad, hidup, mati tuah pagilih ané suba katur ring Ida Sanghyang Widhi, buka kéto ia mapikenoh.

Né jani, ia maan proyék munggul punyan bingin. Punyan bingin ento mentik di natar Pura Pamaksan. Punyan binginé gedé tegeh, tur tieb pesan. Krama pangemong purané takut ri kala ujan angin sasih Kapitu-Kaulu, carang binginé empak nepén palinggih. Palingih Pura Pamaksané mara pesan kabecikang uli dana bansos, lan paturunan krama panyungsung.

Suudan nyemak proyéké ento, jelék pagilih nasibné tepuka. Ia makabar gelem. Gelemné soléh pesan. Awakné tuara kebus. Tensi-né masi kadi patuté. Sakéwala, ia ngrasaang sakit makaukud. Sabilang peteng, ia marasa cara ada anak nusuk, cara ada anak nyekuk. Sabilang peteng ia tuara nyidaang pules. Bulanan suba ia naanang sakit. Awakné nyansan meragang, nyansan lemet bayuné.

Kulawargané sabilang peteng magadangin apang ada ajaka ngorta, apang ada ngajinang yén pét kenapa kuda. Ané ngebagin tuara ja pianak somahné dogén, kaponakan-kaponakané masi pada magilih ngraménin. Pagadangan cara di désa, suba biasa misi matuakan. Ané muani-muani magadang sambil matuakan. 

Petengé ento mapagang Kajeng Kliwon. Ané nginepin ajaka liu. Kayang demenan pianakné, ané madan I Madé Oyé milu nginepin. Ia dueg ngulati lakar matuané. Rajin nginepin, nyaruang ngintip Luh Sri, pianakné paling kelih. 

Patuakané ramé pesan. Satuané pada ngacuh ulian lebihan tuak. Cara sasenggaké, raos punyah bisa ngandang-anjuh, bisa lebih-kuang, bisa mapi aéng. Dikénkéné, raosné misi nangtang baya, ngundang léak.

Makejang suba pada punyah, pada leleh. Lantas pada ngalih tongos pules. Ané muani-muani kanggoanga nylantah di ambén umahné. Makejang aris sirepné. Ada ané ngerok, ada giginé kiet-kiet cara makpak balung, ada masi ané ipit.

Galahé suba tengah lemeng, kuluk nyalung saling sautin. Katak dongkang pada ngongkék. Serem pesan rasana aab guminé. Di tengah umahé, tukang punggulé blasak. Kenehné inguh cara anak paling. Cara biasané, Ia tuara maan masriepan neng ajrepjepan. Tuara ada ané ajin. Makejang aris cara kena sasirep.

“Jani suba lakar juang. Cai suba ané ngusak-asik umah awaké. Jani, giliran icang ngusak-asik déwék cainé,” buka kéto munyiné dingeha tekén tukang punggulé.

“Ampura, Jro! Tiang nénten purun! Sapa sira, Jroné nganika? Napi kaiwangan titiangé?” buka kéto ia matur tekén nyén kapa ané dingeha mamunyi.

“Da mapi-mapi tuara inget tekén kapelihan!” buin ada munyi kéto dingeha tekén tukang punggulé.

“Ampura! Ampura! Sayuwakti ten inget napi kaiwangan titiangé,” tukang punggulé mautsaha ngwales panikan anaké ané tuara ngenah. Kenehné suba las, kénkén ja pajalan idup ané lakar tepukina jani. 

“Nah yén kéto, jani suba lakar juang,” buin ada munyi buka kéto. Munyi-munyi dogén. Nyén ané mamunyi tuara ada ngenah. Tukang punggulé slekék-slekék nylekéték. Tuara ada ané rungu. Makejang pagebangané pules leplep. 

I Oyé makrisikan, ia makita manyuh. Ia majalan ngojog badan kucitné. Sedek nyorcor témbok badan kucité, karasaang ada anak ngisiang cikutné uli duri.

“Da ngéndah!” buka kéto ia mamunyi. Ia ngadén timpalné ané macanda. Ia lantas nyemak lima ané ngisiang cikutné. Ia makesiab sawiréh lima ané jemaka mabulu samah. I Oyé lantas mantigang anaké ento. Magebyug ia, badan kucité uug. I Oyé lantas matolihan, tepukina anak gedé gangsuh selem denges. Ia ngéngalang malaib.

“Lakar kija malaib? Koné wanén, lan jani tegarin akrédétan,” buka kéto anaké ento mamunyi ajak I Oyé. 

Anaké ané gedé selem tegeh ento sagét suba malunan nyadangin I Oyé. Ia lantas ngwales mantigang I Oyé. I Oyé magabyug ngalimuh. Ia nylekéték di ambéné. Pagebangané ané lénan tuara ada nawang unduké ento. 

Siapé pada pakruyuk saling sautin. Kéto masi kedis suba pada nguci. Makacihna galah suba semeng. Angsengan guminé dingin pesan. Somah tukang punggulé mautsaha bangun. Ia lantas nundun kurenané, “Beli, Beli bangun! Adi tumbén Beli nyak sirep? Napi gaénang tiang?” buka kéto patakon tekén kurenané. Ané takonina tuara makrisikan. Buin ia majumu nundunin. Gulika kurenané, masi tuara makrijitan. Usudina limané, nyem tur tuara magetih. Ia ngatabtab, “Tulung! Tulung!” Somah tukang punggulé malaib pesu ka ambéné mangunang pagebagané. Ia buin nyerit sawiréh di ambén umahné getih mabyayagan. 7

Olih: I Wayan Kérti

Komentar