nusabali

Tumbal

  • www.nusabali.com-tumbal

Madrebé bapa dados manggala kebut, ngelah dadong moncol bhumi kebat, iwa wawu kebit, mapuara kobet, paningalan kabur kabut, sirah kebut-kebut, migrain baat kébot.

Rumasa tan polih pasayuban, malah kebus bara kadi kaborbor ring parapén. Encén patut tinut, encén sandang kutang. Dadong sané konsérvatif, napi bapa sané réformatif? Dadong sané préro, napi bapa sané béro? Dadong sané tradisi, napi bapa sané inovasi? Dadong sané révolusi méntal, napi bapa sané révolusi mental? Dadong sané tuwi-tuwi, napi bapa sané ngawi-awi? Dadong sané ebu-ebu, napi bapa sané abu-abu?

Sarahina-rahina kabaos planga-plongo, klalar-kleler, mbulet-mbulet, munyi gremang-gremeng kadi beruk sileman, wastu Iwa Sumar tangkejut. Nembé ngaton kaponakannyané rauh éngap-éngap, mangap-mangap, sengap kadi dangap-dangap.

“Kénkén to Gdé, tumbén teka jeg lén sajan seh-sehé? Dengang, rengas, sengap...?”
“Strés Cang Wa.”
“Badah. Mara sasur tiban suba strés?”
“To dadong ajak bapa.”
“Kénkén?”
“Saling simbing, mapapas sisikné. Cang dadi sasaran.”    

Déréng jangkep petang dasa tiban, yusa mantep jroning émosional finansial. Olih bapannyané, Gdé Rakawi kacawé-cawé antuk gawé, kadangsek-dangsek antuk sadek, kaorbit-orbit antuk karbit, dados bhupalaka bhumi. Méndahan wiwékan ipuné mangda sida ja pianaknyané sané kabaos kari bau kencur, anak ingusan, pabané nu andih, miwah pangwalék tiosan, polih karpét mérah ngentosin tegak ipun dados manggala bhumi.

“Benya harus dadi orang nomor satu!”
“Bani Cang, Pa?”
“Apa takutang Gdé?”
“Ngéndah pangwaléké di masyarakat.”
“Akar rumput mula kéto. Raga kan élit?”
“Kéweh asané Pa?’
“CGT, cenik gaéné to. Sing ada né kéweh. Saenuné menjabat, élah baan Bapa ngitungang. Gampang cara membalikkan telapak tangan.”
“Lek Cang Pa.”
“It’s now or never. Tawang?”
“Sing.”
“Sekarang atau tidak sama sekali. Yan sing nyak benya maju jani, kayang-kayang benya lakar sing dadi bebadag adag. Kanti kiamat gumié benya kal sing nepukin entut. Nyén lakar orin benya ngitungang awak benyaé mani puan?”
“!?”

Enték-entékan matatelasan Pan Kawi ngitungang pianaknyané. Sakrodit-krodit pamargi karerehang sesagi. Sané kéwuh dados aluh, sané kéweh dados leh, sané méweh dados méwah, sané benyah dados begah, sané krodit dados krédit, sané nyaplir dados nglilir, sané bru dados baru. Awig-awig ko karusak asal pianak polih tegak, mawinan ring pakraman Pan Kawi kaentél-entélan Pak Népo. Napimalih pas madrebé ipah nyelem-putihang awig-awig, ngurus kartu-kartu, silih tunggil KTP.

“Beli, itungang panaké Rakawi jep!”
“Itungang kénkén bin, ba luung tegak iané jani.”
“Jani ia nomer bol, pang dadi nomer satu! Ada masalah dik.”
“Apa to?”
“KTPné pelih to.”
“Pelih éngkén?”
“Di KTP ia ngenah lekad taun 1988, benehné 1983. Itungang, benahin dik tauné?”
“Béh kéweh. Kénkén abeté?”
“Kéné!”

Pan Kawi Iwa Sumar kisi-kisi makalihan. Napi kakisi-kisiang wantah sareng tiga sané uning. Gumanti tan pati makenyem, Iwa Sumar kanten biasa-biasa manten. Kumis bet jénggot rapet, sebengné dedet. Pan Kawi mudah kedéknyané, kenyem-kenyem ngrikik kedék.
“Harus cawé-cawé dik...!”
“?”

Apa bedik gawé, cawé-cawé. Dadong Préro rumasa mapeluh-peluh ngasubang Pan Kawi, kroda tan kadi-kadi ring Pan Kawi sané ngangsok-angsokang pianaknya Gdé Rakawi tondén jangkep yusa dados manggala. Drika-driki iur ortané Pan Kawi cawé-cawé, Iwa Sumar rumasa dados tumbal.

“Eda nyaka dadi tumbal, Beli!”
“Éwuh-pakéwuh ajak Pan Kawi.”
“Sing pantes bakat pantesang. Bes ngenah dayaé sanget ngitungang panak kanti malsuang KTP, sing lek atié?”
“Préntah Pan Kawi Belin benyaé, jeg harus.”
“Kénkén sesambat guminé yan saja Beli bani malsuang KTP? KTP abal-abal.”

Anak lingsir makadi Dadong Préro, sané rumasa sampun mapeluh-peluh jatuh-bangun nylametang ngasubang paguyuban duk riin naenin dahat kanistayang olih pangawasa jagat, tan nyalahang nyangket-nyangket raosnyané yén wénten kakantenan parilaksana krama ngawé-ngawé, cawé-cawé. Mati-matian ngancitan Pan Kawi ulian tukang mébel, dados manusa kanggoang gumi, ééé ring sampuné kasub katong, tebel di kantong, malah Dadong kadémpong.

Puek puik Dadong Préro-Pan Kawi, riin guyub mangkin ayub, riin pakenyem mangkin nyem, ortané iur kantos ka patuakan. Pekak Gobiah ngenahang kélé daas-doos, Gusti Madé Géwar nyérét kélé gras-gros.

“Politik mula kénten Gusti Aji.”
“Kéto kénkén Kak?”
“Sané penting, kepentingan. Biar mémé yan ten penting, sikat. Biar musuh yén sampun penting, angkat.”
“Dadi keras kéto?”
“Politik mula keras.”
 Sing pelih to Kak?”
“Politik ten wénten beneh pelih, sané wénten kepentingan. Biar pelih yan sampun penting, dados beneh. Biar beneh yan ten penting, dados pelih.”
“Hukum kalahang politik, Kak?”
“Hukum nika produk politik. Nanging yén sampun hukum nika lahir, patutné politik tunduk ring hukum.”
“Jani?”
“Mabading. Nika napi gaéa Iwa Sumar, ngenah sajan ngitungang panak, kantos malsu KTP tan lek ipun dados tumbal.”
“Kan luung dadi tumbal, Kak?”
“Yan dados tumbal di yadnya ngrahayuang gumi, becik. Niki dados tumbal abal-abal, agul-agul ngusakang gumi.”
“Apa to?”
“Palsu. Tumbal ngitung kulawarga padidi, ngutang gumi.”

Sampunangké anak duég malang melintang ring politik, anak belog ngolol buta huruf wong tani kerek, terang benderang, tatas pedas antuka niténin lelampahan drama gong rerikrikan Pan Kawi. Minabko manut Pan Kawi, yadiastun anak tiosan balbal, mental, dados tumbal abal-abal, sami untal, tan soal, yéning sampun pianaké ganal terkenal.

“Kan tiang suba ngorahin, da nyaka dadi tumbal. Kéné ba dadiné, Beli mapecat.”
“Sing éngkén mapecat. Ponakané ya melecat. Bindan kayang ia dadi pejabat, ditu tegaké buin bakat. Méh dané lebihan hébat.” 7

Komentar