nusabali

Jero Bendésa

  • www.nusabali.com-jero-bendesa

Nénten banget uning ring paindikan agama, nénten banget oneng ring paundukan adat, dados kelihan sekaa semal ko nénten naenin, napimalih kelihan adat. Yéning kelihan tajén, béh bes nista, dados big bos tajén wawu pas.

Boya tajén terang kémanten, nanging sakaluirin wentuk plalian jejudian tiosan makadi matogtog, mapincer, makeles, makocok, matoplék, maceki, capbéki, sami ipun ngebosang. 

Pusat-pusat jejudian klecan tajén terang sané kasub makadi Sukawati, Guwang, Ketéwél, Mascéti, Pangrébongan, Pamedilan, kantos Taman Ayun telas antuka nglanyah. Tan seneng ngurung ayam, nanging seneng ngetohang kurungan ayam anak tios ring tajén terang, kawantu réncang-réncang ‘penasihat’ ring ajeng ipuné negak mastikayang purun ngecok, ngasal, nluda, napang, napi purun ngapit.

Tan panantara, tan wénten ujan tan wénten angin, yén dija polih ‘pawisik’ (?), nadak sara mabading 180 derajat tetakehan ipuné. Sakadi geni angabar saat sarat semangat dot ngetél manah ipun abdi bhakti ring adat agama parikedeh kadaut dados Bendésa Adat Désa Adat Berata. Sarahina-rahina mauyagan jinah kadi luu lala-lulu ring pakebat jejudian kalangan tajén dados masa lalu riin, ngawé réncang-réncang ‘penasihat’ tajén ipun sami ‘mabuah gantung magéncét’, ngangggur. 

Mangkin, masa kini, uleng ngwacénin Upadésa, Sarasamuscaya, Bhagawad Gita, makidung mawirama. Kija-kija ipun magubugan setata mligbagang Wirama Basantatilaka indik tutur Kakiang Sumali ring Sang Rawana. Wirama Sikarini lan Girisa indik Sang Hyang Indra magentos angga dados maharsi ruyud, mintonin tetangkep Sang Arjuna ring Indrakila indik mitet panca indria, swadharmaning brahmana lan ksatria, miwah tiosan. Ring dija-dija ipun ngendon, setata mligbagang Perda Provinsi Bali Nomer 4 tahun 2019 indik Désa Adat Bali. 

Sayan-sayan kasub pidabdab Ketut Réna ngeet pisan jagi dados bendésa adat, madukan macampuh ring swaginan ipuné pecak bebotoh bantotan, wastu kasumekenan manah ipun katah olih krama kasangsayén, tan sida antuka narka. Sané encén sumeken pacang tincapang ulengang ipun? Kantun memotoh sané nginggilang jejudén, napi ngadat abdi adat nidongang mamotoh majejudén? Sami bengang, sami bengong, sami bingung.

“Da bingung-bingung Kak!”

“Punapiang ten bingung. I Réna rajan tajén rajan judi mangkin dot dados rajan désa adat. Bingung otaké.”

“Dané ngranayng Pekak bingung to apaaa…?”

“Bingung, doning Gusti Aji ten bingung”

“Ngudiang tiang ajak Pekak bareng bingung?”

“Tiang bengong, Gusti Aji ten sareng bingung, amunika atenga lebih kramané bingung.”

Satenga lebih kramané bari-bari sumandéha bingung ngenyetang, sapunapi ya panados désané yén jakti pungkuran kamanggalanin bendésa adat laad jadma mamotoh, setata ngetohang momo ring kalangan pakebat pajudian. Désa Adat Berata samipaning Segara Kidul dados DTW sané kadugdugin antuk toris doméstik kaseksekin toris luar negeri, sampun kukuh cumpu ngukuhang sakukuh-kukuhnyané sakadi kasurat ring awig-awig ngajegang adat agama mangda nénten sapangrauh para toris malah munahang adat lan agama. Sané malih atenga asrah, lascarya, mapan kantos rahina panguntat pandaftaran, gumanti calon Bendésa Adat Désa Berata ten wénten malih sané mendaftar, wantah ipun I Ketut Réna. Wastu tan wénten margi pilihan tiosan, sajabana I Ketut Réna pamuput sané dados Bendésa Adat Désa Adat Beratan. 

“Pelih niki.”

“Jeg makejang pelih, siang ada baanga beneh ajak Pekak Gobiah.”

“Mémang pelih niki.”

“Nyén pelihang Kak?”

“Ragaé ajak makejang.”

“Ngudiang pelih orahang Kak?”

“Ngudiang ten ada nyak mendaftar?”

“Sawiréh kramané nawang kéweh dadi bendésa adat. Apang tusing calon tunggal, nguda Pekak sing nyak bareng mendaftar?”

“Tiang sing ya masé nawang. Jeg depang ja kéné mantan préman dadi bendésa?”

“Nu luungan mantan préman dadi bendésa, bandingang mantan bendésa dadi préman.”

Nyaplir tetengeran Pekak Gobiah lan sameton klompoknyané yéning Désa Adat Berata pacang uug magladuran yéning I Ketut Réna dados bendésa adat. Bukti, sasukat ipun dados bendésa adat, wewangunan-wewangunan désa sané sampun rapuh kabecikang malih mangda mawali kukuh. Wewangunan sané mandeg malih kalanturang wastu sida jegjeg, wewangunan-wewangunan sané patut wénten nanging durung wénten, gegelisan kawéntenang.

“Ida dané sareng sami, puniki balé los ring soang-soang banjar wantuan désa adat kasukserahang titiang pangupapirannyané ring krama banjar soang-soang.”

“Nggiiihhh… Matur suksma.”

“Pigunayang sampun sapatut-patutnyané! Margi taler sampun becik.”

“Selang anggén genah upacara pawiwahan dados Jero?”

“Sira sané ngantén, Pak?”

“Pianak titiangé, Jero Bendésa.”

“O nggih dados. Kadén titiang bapak sampun 70 tiban malih ngantén?”

“Pungkuran Jero. Ha…ha…ha…ha…”

“Ha..ha…ha…ha…ha….”

“Sagét kirangan genah, ring kubun titiang anggén dados taler. Titiang wénten kubu asiki, ten ja linggah pisan wantah slaé are. Ten ja ageng pisan, wantah tingkat tiga manten. Bahan-bahannyané sami belog-belog, ten naenin naik kelas, terus kelas satu kémanten. Ten taén kelas dua, napimalih kelas telu. Ha…ha…ha…ha…ha…”

“Ha…ha…ha…ha…ha…”

Ramia pisan krama kerik tingkih seluh pangi ketog sémprong bah bedég aud kélor miragiang pawuwus Jero Bendésa Ketut Réna nuju Tumpek Wariga patoyan ring Pura Banjar Tegal Linggah. Sami bangga bonggan krama banjar ring ajum begér barés jero bendésannyané.

“Dija ya bakatanga pipis nika nggih? Sing nyén…???”

“Sing nyén korupsi, pemerasan maksud Kak?"

“Manian dong uningin.”

“Yan pendapat kakéné iyang setuju. Penuh tanda tanya.”

“Bendésa maluan jeg demit, wewangunan ten ada majalan.”

“Saja to Kak.”

“Sesukat I Ketut Réna dados bendésa, jeg karuan nyagagag bangunan umahnyané lingah slaé are matingkat telu. Dija ya gabaga pipis? Ipidan malah dugas kari mamotoh muyag-uyagan pipis, ten kadi puniki abah-abahnyané?”

“Mamotoh to pipis panes Kak. Gdé ombak gdé angin. Menang meli macem-macem, kalah bin adep.”

“Dija ya gabaga pipis?”

Punika boya patakén Pekak Gobiah lan Gusti Madé Géwar kémanten, nanging pitakén atenga lebih krama adat Désa Adat Berata. Patut kramané matakén-takén ring sameton, jroning ati, nakénaang dija ya bakata pipis? Matakén, matakén, matakén, mangkin krama tan perlu malih matakén. Sangkan Luh Laksmi matakén ring raga padidi ngrereh orta, wastu raris polih gatra seken, masedenan rauh makta orti seken.

“Kija ya Beli Ketut. Uli semengan ngorahang ka Badung. Suba kanti sandikala sing masé teka ndén?”

“Suami Ibu tidak kemana-mana, Bu. Suami Ibu sekarang ada di kantor polisi”

“Kantor Polisi?”

“Kena OTT, Bu. Masih diperiksa.” 7 

Komentar