nusabali

Pejuang

  • www.nusabali.com-pejuang

Wayan Bagia negak masendéh di sofa mabalih tivi. Jerijiné mecik-mecik remote control TV-né. Mara akejep pabaliha beritané, suba bin chanel ané lén aliha.

“Aruh, kakéné dogén isin beritané, med mabalih tivi.”
Tv-né kamatiang remote kaentungang di sofané.
“Éngkén to Yan?” I Wayah matakon.
Wayan Bagia nolih wayahné ané negak di obag-obagan jelanané.
“Ento Yah, berita di tiviné, sabilang wai ngortaang pejabat-pejabat korupsi. Anaké ené suba majuk, anaké lénan buin ketara korupsi. Bin liu-liu korupsi. Mara ibi ngrayaang Hari Kemerdékaan 17 Agustus jeg suba buin ada pejabat matangkep dadi koruptor,” Saut Wayan Bagia.

Wayan Bagia negak di samping wayahné.
“Yah, dugas jaman wayahé ada nak korupsi?”
Wayah Jaya ané sedeng nginyukang basé misi mako ngipekin Wayan Bagia sambil makenyem.
“Anaké kéto-kéto patuh tekén anak mamotoh, suba uling pidan ada. Kéwala sing cara jani ngenah maorta, ngenah tawanga jak masyarakaté. Pidan paling ajak abedik nawang. Yén mirat pis subak, krama subak nawang. Yén mamirat pis sekaa manyi, ané seka manyi dogén nawang. Buina sing lakar uyut, nyerahang ka karmaphala dogén. Amen sing gelah, gelahanga sinah sing lakar makelo anggona.”
“Yén jani né korupsi triliun nyerahang ka karma, élah ya,” saut Wayan Bagia.
“Yén jani anak suba ada hukum, sing cocok kéto. Apabuin pisné gedé-gedé, harus ka hukum aba,” Wayah nyautin.
“Anaké korupsi sing ada hubungané jaman merdéka tekén jaman kondén merdéka,” Wayah nugtugang.

Wayah Jaya masatua unduk dugas milu dadi pemuda pejuang. Dadi laskar pejuang ulian kena uluk-uluk timpalné ané korupsi. Dugas ento, Jaya ajaka timpalné uli Bungkulan makeneh ngalih gaé. Ulian guminé sanget sayah, kéweh ngalih ajeng-ajengan. Ia ajaka timpalné lalima majalan ka kota Singaraja lakar ngalih gaé ka peken Bléléng. Apa ja gaé ané ada ditu, lakar jemaka apang ngelah dogén pipis.

Suba ada pitung dina pesu macelep di peken Bléléng dadi tukang tegen dagangan. Demen atiné maan gagaén diastun dadi tukang tegen. Sedeng ngetis di betén punyan waruné, timpalné Jaya, I Parta maakin. Ia ngoraang ada gaé proyék ngaé rurung. Parta ngoraang upahne awai duang dasa rupiah. Yén bandingang ajak upah negen, awai tuah maan telung rupiah. Ento yén ramé anaké nundén. Yén sepi, paling maan a rupiah.

Ngaat kenehné Jaya milu dadi tukang proyék. Buin maniné milu suba magaé proyék ngaé rurung uling Gigit kanti tembus ka Wanagiri. Uyak ujan, sayong, tetep tundéne magaé. Dugas ento ané dadi mandorné tentara NICA. Pasliwer tentara NICA ngawasin anak magaé. Selid-sanja magaé suba ada ab ulan, sakéwala tusing maan-maan upah. Ngwanénang déwék Jaya matakon tekén mandoré.

“Ampura tuan mandor, tiang Jaya. Tiang matakon. Dija tiang nyemak upah magaé? Suba a bulan tiang kondén maan pipis.”

Tuan mandor tegeh brengés nyeleg nyemak bedil. Ngejer I Jaya paakina tekén mandoré. Ia nyautin nganggo basa Inggris. Ia ngorahang buruh suba mabayah dua bulan satondén magaé. Pipis suba kaserahang tekén kacung buruhé. Nyak dadi buruh jalan, banga pipis, laut magaé. Yén sing nyak sing dadi nyemak pipis, sing dadi mai magaé. Asal suba magaé, pasti suba ngaba pipis upah.

Jaya makesiab orahina kéto. Ento artiné, dugas mara neked dini sebenehné suba maan pipis uling Parta. Sing makelo makeneh, laut Jaya pesu uling tongos mandoré, takut yén makelo ditu bisa sengkala.

Beneh tusing ngenah-ngenah I Parta. Ia sing ja buruh proyék. Ia kacung Belanda ngalih buruh proyék. Sedeng majalan, Jaya kakaukin tekén Marta, timpalné dugas magaé di peken Bléléng.
“Jaya, mai ja!” Marta makaukan.
Jaya lantas maakin Marta.
“Ci milu masi magaé dini? Uli pidan dini?” Jaya matakon

Marta nyatua, ia ajakina magaé tekén Parta. Mara uli telun milu dini. Marta nyatuaang idupné Parta jani suba nau. Ia suba kedas, suba ngelah sepéda gayung. Ia tukang ngalih-ngalih buruh ané ajaka magaé proyék. Ento ngranaang Marta dot masi milu magaé apang ngelah bekel lebian tekén dadi tukang tegen.

Ningeh satuané Marta kéto, Jaya marasa kabelog-belog. Tusing buka satuané Marta. Lakar maan pipis élah.
“Eda guguna Parta, ia tusing taén ngenah magaé dini. Suba a bulan aké tusing maan pipis. Dini maan séla matambus dogén. Buin sing dadi mulih yén kondén telah duang bulan magaé. Aké inguh dini. Pasti suba Parta ngamah pisé ento,” kéto Jaya mamunyi nengkik.

Jaya tusing morahan tekén mandoré, malaib suud magaé. Ia ngecosin bet gedé, ngentasin abingan, nuut grémbéngan apang tusing tepukina tekén tentara pengawasé kanti neked di Désa Panji. Jaya terus majalan ka peken Bléléng. Ia makeneh apang nepukin Parta.

Neked di peken, Jaya nepuk Parta sedeng negak di dagang tuak. Élah ia nginem tuak misi magénjékan. Jaya malaib madoos nyagjagin Parta.
“Parta, encén upah akéné? Mai aba, aké suud magaé proyék. Cai ngaba pis akéné,” Jaya ngomong sambilanga ngisi baongné Parta.
Parta makesyab. Ia kamemegan. Tusing man ngomong apa, sagét Parta kuuk-kuuk.
“Pejuang, pejuang, pejuangggggg!”

Tentara NICA ané patroli di penjagaan pekené nyagjagin ngaba bedil. Ada tentara némbakang bedil menék. Dagangé paseliab plaibina daganganné. Anaké mablanja milu malaib. Dagangan tuaké tingkeb tehteh awakné Parta ané kadongsokang tekén Jaya ulian tangkejut kakaukin pejuang. Munyi témbakan ngliunang. Jaya malaib patiluplup. Ia malaib uli peken Bléléng nglodang kanti ka sétra Bléléng. Di setra Bléléng, ia mengkeb macelep ka betbet ané nekepin bangbangé.

Jaya selamet tusing tepukina tekén tentara NICA-né. Mara ukana pesu uli bangbangé, sagét batisné ada anak ngisangin. Jaya tangkejut, kéwala ngénggalang anaké ento nakepin bibihné Jaya. Anaké ngedeng ento, laskar pemuda ané sedeng mengkeb masi uling ibi peteng di setra Bléléng.

“Nah sekat ento, Wayah milu gabung di Laskar Pejuang ulian takut yén pesu padidi lakar ejuka ulian orahanga pejuang. Pamuputné wayah milu nyingkir ka Kubutambahan, Goblég, Banjar, ka Panji Buana Kerta dadi laskar ulian kabelog-belog tekén timpal mabikas korupsi,” tutur Wayah Jaya sambil ngantem natah.
“Jani dija timpal wayahé ento?”
“Suba mati koné dugas peken Bléléngé puun.
Wayan Bagia kituk-kituk.
“Berarti koruptor ento pejuang masi, Yah?”
Wayah Jaya ngipekin Wayan Bagia. Alisné mapecuk
“Pejuang apa?”
Wayan Bagia makisiin wayahné, “Koruptor to pejuang alias apa ada juang. Hahahaha,” saut Wayan Bagia. 7 

Komentar