nusabali

Anak Alit Nangis Ring Pawiwahan

  • www.nusabali.com-anak-alit-nangis-ring-pawiwahan

Dayung sampun nglayung, kantih sampun ngatih, angin pasir sampun ngasirsir, jukung sampun cepung. Nyisir pasisir, ngruak ombak, nglancah bencah, ngili jaladi, masih pasih, ngumbara aed segara, nyanggra mancuh samudra, nyujur pulo kahuripan.

Napiké élah sida kantos pulina sumpena pulau impian? Napi malah keleb kaleleb ring parsuadi jalanidi? Sara asung sang ndyaung kang akung, ngungkung kung jukung, gerung cekung lambung pelung ékung, punggung palung.  

Sat sategeh gunung salinggah pasih, pakedék pakenyung, saksat maharaja-maharatu lan mahanata-maharani, sang awiwaha kawidiwidanan rumaga démpét dampati ngincepang lelangon, mawinan kabaos dampati lelangon. Sang kalih dados asiki ring prahu kahuripan sang kalih lanang-wadhu, purusa-pradana, kama putih-kama bang ébeking kalanguan. 

Sang nyaksiang ngrikik krakak-krikik cekikikan, raris pabriag makedékan, ngébekin galah lan genah pawiwahan. Napi malih ritatkala dampati lanang kandikayang ngaud keris olih serati pamucuk upacara, raris nusuk ngruak, nuek, ngucek, ngurek, ngruek tikeh dadakan pandan gadang anyar kari orisinil kakebatang raris kauagang kauégin olih dampati istri tatkala makalan-kalan. 

Sami simbul jalu-wadhu lanang-istri sawus makala-kalan, wawu sapatuté dados ngawa ngawé ngawit ngawi ngawiwenanag atemu sanggama akrida laksana ring paturon. Nanging kapatutané duké riin bina ring kapatutané sané mangkin. Riin, sat numbas séséh, nénten sandang mongpong dumun, jeg tumbas, jeg taur, jeg ambil, jeg becik. Mangkin sat numbas sagu, durus pongpongin dumun mangda tatas madaging sagu napi nénten?

“Naaaaahhhhh….. pang kéto mara kanggo.”
“Tebek, ancuk kanti leb benyah latig, uék rogrég benyahang…!”
“Wiiihhh… to barang mula suba uék uli kadituané…”
“Uuuuuuuuuuu…….”
“Barang sing bisa benyah to tawang…”
“Préééééééttttt…”

Dampati lanang makenyem, dampati wadhu ngadésem. Dampati lanang suka cita, dampati wadhu lek-lek grita. Dampati lanang samah bungah, dampati wadhu salah tingkah. Lanang nyigit wadhu, wadhu nyegut lanang.

Sami liang, sami girang, tan pakirang. Sami seneng, sami geleng, tan pawaneng, wastu metu baos saling saurin, saling ceburin, saling cedurin, kisi-kisi krama paturu lanang saling pajaruhin.

“Béh, kanti kembang lémlém anténé, pang kuda ya menék ibi sanja?”
“Pasti ramé siat calonarangé.”
“Pragina suba wayah.”
“Ambat ya tebek-tebekané.”
“Aduh… ndén ndén malu, cang ngenceh malu dik néh.”
“Ikut satu ngenceh...”
“Ha ha ha ha ha…….”.

Liang, girang, tusta, lila, lega, nénten prasida kawawa karasanin olih sang rumaga dampati I Putu Miyasa lan Ni Luh Madé Ayunda Déwi. Asapunika taler nyama braya lan krama banjar pinaka manusa saksi ngébekin Griya Gedé, genah upacara kalaksanayang.

Ritatkala Ida Pedanda kumuh nguncarang wéda mantram, Ni Luh Ayunda kumuh ngusap-usap yéh paningalan deres membah tan papegatan, I Putu Miyasa kumuh nekes nangges yéh paningalan.

“Bundaaaaaaa….. Bundaaaaaa…..Agus ikuuuuttt… Agus ikut Bundaaaa….”

Anak alit durung jangkep tigang warsa maplangplingan ring singalan odahnyané, ngeling makyayangan kabunda-bunda. Sakéng semeng ten raraianan nangis, serak seret suaran anaké alit. Saking seneng, mangkin sami wargi banjar sedih kangen nyingak anaké alit kantos nelasang suara, nangis tan sida katungkulin.

“Mé, nguda ajak Mémé mai I Putu?”
“Padalem makyayangan ia ngeling jumah sing nyidang Mémé nungkulin.”

Malih makilesan Mén Ayunda ayat ngindengin anaké alit ka jaban gria, wénten sawah patani matekap katah paksi kokokan nugtug tenggala magarang klipes, blauk, jubel, cucutan. Anaké lingsir manupdupang.

“O kedis, kedis liu puk Tu. Ayuk juk juk yuk. Putu kadén demen kin kedis. Kedis... kediiiisss maiii maiii, main ajak Putu. Ayo kedis...kedis....”

Anaké alit makipekan meneng ajebos nengneng kedis. Tan wénten a menit, malih ngetaktak ngeling anaké alit. Malih anaké alit mungkrag-mangkrig ngeling kabunda-bunda. Napi jua malih kicén, és, permén, bonéka, jaja, montor montoran, sami kentungang. “Apaké dadi Mémén tiangé siluran baan és, permén?” Minab asapunika pamigmignyané, pradé yén dueg anaké alit mabaos. Déréng jangkep tigang tiban, mawinan wantah sida kabunda-bunda kémanten banget pariangen ring méménnyané.  
 
Luh Ayunda clegukan ngeling, ngusap-usap yéh paningalan, busan-busan ngurut-urut basangnyané katon sada nyantung akidik. Putu Miyasa ngurut-urut lengen somahnyané, Mén Ayu bah-bangun mungkrag-mangkrig nungkulang cucunnyané. Pan Miyasa Mén Miasa ngedoh-doh, mapi-mapi tan miragiang, nyaru-nyaruang raga nyanggra atiti tamiu deres rauh. Ida Pedanda meneng ajebos, kangen ngaksi kahanan anaké alit nangis jerit-jerit gelur-gelur, raris ngrentehang pawuwus.

“Mai, mai ning! Mai ning! Ih odahné, mai ajak cucué, paekang ajak Bundané. Ajak bareng-bareng natab dini! Dadi, tusing kénkén…!”

Éncol Mén Ayu nampekang cucunnyané ring sang dwijati. Kalukat antuk tirta suci, wastu tis masruit karasayang, pramangkin mendep. Luh Ayu ngéncolang nyemak nyangkol ngelut pianaknyané. Anaké alit kantun kejut-kejut kajutjut nylekep ring tangkah Luh Ayunda saha ngeling gerung-gerung, ngusap-usap sirah anaké alit, angkih-angkih, lemet lesu doning sarahina ngeling. Engsek, neng, kramané pariangen ring anaké alit sedek rumaket ring mémé, kakalin ngantén malih.

Sakasiki tamiu undangan rauh ka gria, sakasiki taler tamiu késah saking gria. Tamiu sané rauh, satenga sampun uning yén Luh Ayunda Déwi laad sampun naenin ngantén cerai mati ninggal anak alit kari raré, mawinan tan banget makesiab yéning ring resepsi punika sang awiwaha makembaran, sané istri nikul alit leplep. Sané malih atenga durung uning, mawinan sada makesiab. Akéh tamiu istri timpal leket macécéh yéh paningalan ngelut Luh Ayunda Déwi, saha mawisik ‘sabar Luh sabar...’, sinambi ngusap-usap sirah anaké alit Gdé Agus Pratama.

Agus Pratama, pianak Luh Ayunda saking somah dumunan sané padem tabrak lari duk Agus wawu mayusa kalih oton. Luh Ayunda dados pegawé kontrak, kacunduk Putu Miyasa, anak lanang kalem lascarya saling nyinahang kasutresnan saling nyihnayang kasusatian.  

“Beli Putu. Beli suba nawang, tiang suba laad ngantén, tur mangkin tiang suba ngelah anak cerik mara duang tiban. Lek tiang. Alihang ragaé anak luh lénan dané bajang, Beli!”

“Sing kénkén Luh. Kénkén ja masa lalu Luhé, Beli sing ngitung. Diapin suba ada anak cerik, jalan piara bareng-bareng! Da ngitung dané suba-suba, dané kal teka jalan incepang!”
“Keluargan Beliné kénkén?” 
“I Bapa suba terima. Mémé dané nu katos.”
“Padalem tiang Beli, gara-gara tiang Beli sing luung-luung ajak mémé.”
“Sing ada jalan lain, Luh. Kadung basang Luhé suba misi.”

Papéstayan resepsi sampun wusan. Tan wénten malih tamiu rauh, sami tamiu sampun késah, wastu mawali suung ring Gria Dukuh. Napi ya karasa olih anaké alit, tan kelés-kelés saking Luh Ayunda matindakan. Sué sang dampati anyar nénten sida késah mapamit saking griya genah pawidiwidanané, kancit Putu Miyasa macempléng ring méménnyané.

“Ajak ja Agus bareng mulih mék!”
“Sing dadi. Mémé sing demen.”  
“Kénkénang, kéné ya Agus sing dadi palas.”
“Cutet Putu sing dadi mulih ngajak somah ngatut panak. Titik!” 


Olih: I Madé Suarsa 

Komentar