nusabali

Sabeh Sasih Kapat

  • www.nusabali.com-sabeh-sasih-kapat

Purwakaning angripta rum, ning wana ukir,  kahadang labuh,  kartika panedenging sari,  angayon tanguli ketur,  angringring jangga muré.

Guru Wayan makidung piragin titiang sinambi nelektekang langit, “Ngujang langité alah néngkobang yéh jani? Yén ipidan nyak anut buka di kidung Wargasariné. Jani, dadi sanget gati malénan? Apa ya ada ané pelih? Ipidan nyak sarwa bungané ngédéngang miikné. Mirib ento ngranayang yén Kapat kaucap sasih miik. Ngieng! Ngieng! Ngieng! I tambulilingan ngisinin legané.”

Nembé Guru Wayan ngrieng sinambi ngrereh panganget akidik. Arak macampuh sareng akah-akah taru saking durapulo. Wantah sampun keni asloki, nyak angetan. Dané gumanti nué pinyungkan asma. Bilih-bilih ring sabeha sané sakadi nénten manut masa, janten jaga gelis geringé ngarauhin. Bapa Wayan mautsaha tetep seger-oger mangda sida nglanturang parikrama kauripané.

“Guru,” sapunika titiang mapajar ring dané. Bapa Wayan makipekan sarwi makenyem manis. Dané nué sasenengan mupulang sarwa tatamian sané arang senengina sareng alit-alité sakadi mangkin. Ring jroné, katah pisan wénten lontar-lontar sapunika taler dané cacep pisan ngrupak kocap saking dumun demen masusuratan. Katah sesuratan dané, wénten marupa tutur, kakawian, taler indik-indik sané mabuat.

“Tumbén nyak singgah. Uling pidan meled apang nyak singgah,” Bapa Wayan mapajar ring déwék titiang. “Mirib iju gati sangkan tusing taén mai.”

Titiang kémad antuka. Yukti dumuné sering pisan titiang mrika. Magendu wirasa sareng anak alitné sané masaih umurné sareng déwék titiang. Wit saking sentanané makarya ring duranegara, titiang arang pisan polih mrika. “Mara I Putu sing jumah, sing taén mai.”

Titiang klingas-klingus sakadi méong kabiosin toyan pindang. “Ampura Guru. Kawéntenané ngawinang.” Titiang makuli ring marginé. Ngayahin toris. Sampun wénten kalih warsa, nénten naen nyukuh urip titiangé. Kopidé ngawinang. Toris arang ka Bali. Selegentos makarya ring hotél sareng timpal titiangé. Wau nyak ngipit-ngipit becik kawéntanan pangrauh torisé sagét bancana blabar, tanah embid, umah anyud, jadma anyud, jembatan pegat, pura anyud nénten naen majadengan kawéntanné. Ring sapunapiné, licit taler ring marginé antuk bales sabehé. Sakéwanten, tetep ngrastiti mangda sida antar ring margi nénten keni bancana.

“Man, kénkén jani? Liu torisé teka?”

“Wénten manten Guru. Sakéwanten ajebos-ajebos manten ipun ring Bali. Minab tuna taler ring panegaran ipuné?”

“Mirib kéto. Dija langité endep?” Sinambi Bapa Wayan nginang sedah. Sedah sané sampun matunggalan sareng gambir, pamor, jambé taler seseban anggén nyutsutin raris nglembok ring lambéné. Titiang bagia pisan tuléngayanga sareng Bapa Wayan.

“Guru, dados sapuniki mangkin. Sakadi nénten manut sasih pangrauh sabehé?” sapunika titiang matakén antuk kabinawa sabehé. Minab yan sasih magha antes sabeh sapuniki, sasih Kartika sané kaucap sasih panes, sasih miik dados sabeh ngecél.

Bapa Wayan nénten gelis nyaurin. Gumanti sapunika, wantah wénten sané mabuat nénten gelis-gelis jaga kacawis. “Ento, tinghalin di dulu. suba lengar jani. Patuh buka bapa, sirah bapa suba langah misi bok. Aluh nyuwahin. Yén mambuh énggal kedas.”  Bapa Wayan ngindagamayang kawéntenanné sareng ragan duéné. “Yén enu inget tekén alas, bukit, gunung sinah tusing buka kéné. Dibi bapa jejeh gati krana guminé mrasa ngempahang benduné. Tusing bhatharané ané pelih. Iraga majalan pelih. Sabilang ané patutné ngempu yéh, lantas asahang. To, dajan umah Guruné suba ceking bongkol bukité. Apa kadén lakar dadiné manian?” Bapa Wayan ngunjal angkihan. “Pipisé ngranayang mabalik kenehé. Apa ja kitaanga yén suba ada panak méong, jeg dadi-dadi dogén. Jani tinghalin, blabar milehan. Buina kudang anak anyud ulian blabaré ené.”

“Guru ampurayang punggelang dumun. Jaga makuli, mangda wénten anggén nglanturang kauripané.”

“Manian ajak masi torisé mai nah, apang taén bapa nutur ajak turis, koné liu torisé demen mlajah sastra Bali.”

“Yukti pisan Guru. Kémad titiang ngaturang. Ipun sumeken pisan mlajahang déwék sahihang ring déwék titiang. Lek titiang, cacep mabasa Bali sor singgih.”

Bapa Wayan kenyem. “Mula kéto, yén ané patutné turéksa tusing pati rungu.”

Titiang gelis-gelis nguripang sepéda motor. Langité sampun ngemu gulem badeng senged. Janten malih jebos jaga sabeh ageng. Panggihin titiang akéh sampun sané nganggé jas ujan, janten sampun keni sabeh. Kerugé sareng tatité sakadi macanda. Sakadi demen polih galah medal kerug sareng tatité. Malih jebosné rauh angin makta sabeh. Titiang ka pinggir ngrereh genah mémbon jaga nganggé jas ujan. Antosang titiang, polih nget ajebos wau nglanturang pamarginé ka genahé makarya.

“Aget tusing belus lépég.” Titiang ngrieng ring manah. “Yén lépég, sing suba melah rasané magaé.” Sepatu sané anggén titiang manten belus santukan gantutan jas ujan titiangé. Timpal titiang jailné medal. “Dija ngejuk alu?”

“Alucutan.” Titiang kedek. Raris ngrereh genahé makarya. Titiang cacep mabasa Inggris taler basa Belanda. Dumun polih mlajah ring sekolah raris kawewehin ring kursus. Ring kantor depan, titiang polih genah mawinan seringan polih macunduk sareng toris saking panegara lian.

Sagét wénten telépon saking Belanda, maosang jaga ka Bali. Ipun gumanti jail ring déwék titiang. Pramangkin nganggé basa Bali. Sampun uningina titiang tuna ring basa Bali. Jeg mabasa Bali. Lek jengah antuka. Alon-alonin pisan titiang nyaurin. Samaliha mabasa Bali singgih. Duh déwa ratu. Jail pisan ipun. Nyantenang jaga ka Bali ring Kapaté mangkin santukan ipun uning wantah Kapat indagamayang ipun pateh sakadi musim semi ring Éropa.

Malih pitung rahinané, ipun rauh ring Bali. Rereh titiang ring bandara. Béh ajumné medal. Basa Baliné nlehdeh sakadi toyané. Saurin titiang kapah-kapah. Ajak titiang ka hotél. Santukan ipun nénten banget demen magenah ring hotél kocap sampun sering kabanda ring hotél, mawinan ipun demen ring pakubonan. Titiang éling ring Bapa Guru. Ajak titiang mrika. Kendel pisan wau sida kapanggih sareng Bapa Guru sané tegeh-tegeh tuturang ipun. Titiang ngepil sakadi cecek ngintipin legu. Sanunggil sané aturanga jeg nyak anut ring Bapa Guru. Wau jaga nimbal indik sasih, majadengan Bapa Wayan.

“Dados Kapat sapuniki?” sapunika ipun matakén ring Bapa Wayan. “Nika boya blabur Kapat. Niki bancana.”  Ipun nyeledétin bongkol bukit sané tampek sareng jroné Guru Wayan sané sayan ceking. Bapa Wayan bengong, napi malih titiang.    

IBW Widiasa Kenitén

Komentar