nusabali

Koper Bekel Mati

  • www.nusabali.com-koper-bekel-mati

Pakatéltél yéh paningalané, maketis di muncuk ambengané. Ramé anaké ngeling. Ada jerit-jerit cara kasurupan, ada masi ané kanti glalang-gliling di bintaké.

Makejang pada sedih kingking. Guminé minab milu sedih. Uli semeng matan ai tuara maan ngedat. Langité ngurindem gulem. Ujan ngeribis nuut pajalan anaké ka sétra. Sétra Gandamayu di Désa Kuncara Giri ramé pisan, sakéwala mangmung. Ramé ulian liu anaké nutugin ka sétra, mangmung duaning tuara ada anak nyatua. Ané ada tuah munyi anak ngéling tekén kritisan yéh ujan.

Dinané ento, sugihé di Banjar Palak, Désa Kuncara Giri, Nengah Dana kaanter ka sétra baan kramané. Ia mati nadak, tan pararapan. “Mara ibi semengné ajak ngecelin kurungan, jani sagét suba ngalain,” kéto ada kramané pakrimik. “Mirib ulian tajéné katutup ngeranaang Bapa Néngah Dana nadak mulih. Ia liu ngelah arta brana, sakéwala liangné tuah di tajén. Strés ya ragané,” kéto ada nyautin. “Gara-gara I Sambo,” masaut ané lénan, misi nengkik nuding-nuding.

Bapa Néngah Dana mula kasub dadi cukong tajén di désané. Tuah tajén hiburanné. Yadiastun, kurénané akélan, pianak, mantu, lan cucu mabrarakan. Gaginané tuah magecel, mabongbong, ngipuang, manjusang, maangin amah-amah siap kurungané. Sabilang soré, sawétara jam 2 ia suba majalan ka tajén. Yadiastun tuara ngaba siap, tajiné arimpi tusing taén kelés ngaléngsot di baongné. Di kénkéné, uli semeng suba majalan ka tajén yéning maan undangan. Di tajén, ia nyambi nyalanang pipis ajak dagangé, wiadin babotohé ané pérlu modal. Bungané limang persén. Né jani, nadak tajéné matutup ulian masalah anak lén, sinah sebet kenehné. Bisa ulian ento ngranaang pegat angkihané.

Upacara pretéka makingsan di pertiwi suba sayaga kalaksanaang. Bangbang masi suba pragat tur kasambehin baas kuning. Jro mangku mamantra, “Ih bhuwana kabéh késah, pukulun Ibu Pertiwi, ingsun anuhun waranugraha, akarya luwang raga nira, bengang kang pertiwi, bengang-bengang.”

Rurubné Néngah Dana kabukakin di muané. Koné, apang nyidaang maangkihan. Yén anak mati nu ya masi maangkihan? Yén sajan buka kéto, sinah buin lakar idup. Ngujang ia tanem? Itik-itik ané negul inan batis ajak inan limané masi kakelésin. Koné, apang nyidaang ya makrijitan.

Suud pula-paliné, sawané katuunang ka bangbangé. Jro Mangku buin mamantra, “Ih atangya Ibu Pértiwi, anak ira mulih maring sira, tampi dén rahayu watang ipun, poma poma poma.” Lantas, sawané kaurug uli bintak sakondén kaurugin tanah. Apa kadén tatujoné, apa kadén suksémané. Duaning statusné makingsan di pertiwi, di benengan muané kapasang ploncor tiing alawas. Koné, dinané nanem halangan. Di dina nelunné mara dadi bukakin ploncorné.

Buin pagroéng anaké ngéling, pakrétés yéh paningalané. Ané ngeling, ané ngetélang yéh paningalan, tuah kurenané, pianakné, mantu, lan cucu-cucuné. Pisagané ané lénan tuara ada rasana ané sedih. Apabuin, ané nyilihin Nengah Dana pipis, mirib makenyem di kenehné ulian utangné lunas tuara tuyuh mayah.

Sawané Néngah Dana suba ilid kaurug. Suud kéto, lantas kasapuhin uli ambengan, kakebatin kain kasa putih. Di duur gumuké ané makebatin kasa, kajéjérang sesaji punjungan marupa tipat patpat, masampian japi tunggal. Tuah amuntoan. Yadiastun ia paling sugih di banjarané, masi patuh né bekeliné tekén kaluargané ajak anaké ané tuara. Kasugihané tuara bekelanga mati.

Punjungané kaketisin, kaayabang. Seleng genti kurenané masapa, “Beli… Beli…, né tiang mekelin Beli lakar luas joh ngaja kanginang. Majalan Beli apang melah. Tinggalin tiang uli kadituan. Ajinang pianaké, barengin tiang ngempu cucu-cucuné.” Suud masapa, makejang mabalik mulih.

Néngah Dana padidian makutang di sétra Gandamayu. Tuara nyidaang buin ngisinin indria, ngasanin kasugihan. Sagét ada anak gedé gangsuh makulit biru, bibihné tipis ngendih, paningalané celong, bokné cara api. Anak gedé gangsuh ento ngedeng Nengah Dana uli song ploncoré. Makesiab ia. Apabuin anake ané olas mesuang uli bangbangé misi masenjata gada, latih, tur koper gedé pesan. “Mirib né ané maadan Sang Suratma ané tuturanga tekén I Kaki ritatkala lakar pules dugasé cerik. Lakar kujanga ya jani icang?” kéto keneh Néngah Dana. Kedeh masi bayuné nepuk.

Kondén melah mategtegan, Sang Suratma macapatan, “Lan jani magédi!”

“Dados magélis-gelisan? Titiang kantun akéh maduwé rencana, ampura nénten ngringang.”

“Tusing dadi. Galahé suba telah. Lan magedi jani.” Sang Suratma mamaksa Nengah Dana ngajakin magedi.

“Dados titiang matakén, napi daging koper punika?”

“Barang cainé.” Bawak pasautné.

Nengah Dana cucud matakon, “Manawi barangé punika marupa baju, jinah, emas, miwah tajin titiangé?”

“Tusing! Barang-barangé ento tuara taén gelahang cai. Énto isin gumi.”

“Manawi kurenan, pianak, sareng cucu-cucun titiang?” Nengah Dana marasa penasaran pesan.

“Tusing masi. Ento gelahang keneh cainé.”

“Yéning asampunika, manawi dagingné déwék titiangé.”

“Tusing!!! Awak cainé gelahang uled ajak tanah.”

Sang Suratma lantas nyerahang koper ento tekén Nengah Dana. Ia marasa bingung. Apa sujatiné isin koperé ané katerima ento. Yadiastun marasa jejeh, Nengah Dana lantas mukak koper ento. Puyung…!!!

Madasar keneh jengah, yéh paningalané macéhcéh. Ia lantas buin matakon, “Maksud Ratu, titiang nentén maduwé napi? Kurenan titiang manten nem diri, pianak limolas, cucu taler makacakan. Yéning jinah, wénten déposito ring LPD amiliar. Durung malih sané bungaang titiang ring kalecan. Ayam, taji, panganggo taler titiang maduwé. Dados kabaos titiang nénten maduwé napi?”

“Saja. Sujatiné cai tuara ngelah apa. Makejang tusing dadi gelahang.” Sang Suratma nimpalin.

“Raris, napi sané dados gelahang titiang?”

“Galah cainé. Ritatkala cai enu maurip, ento kasekayan cainé. Idupé ento tuah galah melah ané ada. Anggo galahé ento pang melah ngajak nyama, ngajak rerama, ngajak kurenan, ngajak pianak, cucu, lan sawitra. Dumang ia ritatkala cai enu ngelah galah melah. Lan jani majalan!” Nengah Dana lantas makeber ngaja kanginang, ngiringang Sang Suratma negakin kebo selem.

I Wayan Kerti

Komentar